Joop van Caldenborgh: De verzamelaar. Rijk geworden in de chemie. Heeft met Museum Voorlinden de ideale combinatie van prestige-object, culturele bijdrage en fiscaal voordeel.

Suzanne Swarts: De conservator. Al 12 jaar in dienst bij Van Caldenborgh. Is verantwoordelijk voor aankoop van de Caldic Collectie.

Wim Pijbes: Als golden boy gecontracteerd door Van Caldenborgh, nadat hij zichzelf aanbood als conservator. Pijbes is briljant mediastrateeg en heeft Voorlinden opgestuwd naar één van de belangrijkste Nederlandse musea.

Bouw begonnen in 2013, geopend in 2016. Een ontwerp van Dirk Jan Postel van Kraaijvanger architecten, specifiek ontworpen als museum in een specifiek als omgeving ontworpen tuin. Uitstekend beveiligd, uitstekend gereguleerd van binnen. De controle is geen moment uit handen gegeven. Het gebouw oogt als een moderne tempel in een groene, weldadige omgeving. Niet alleen de kunst maar ook de omliggende natuur loutert de geest.

Van binnen is Voorlinden een perfecte toonplaats voor kunst. Zowel het licht als het klimaat zijn perfect gecontroleerd. Licht wordt vakkundig gefilterd zodat het de werken niet schaadt. Noodzakelijkheden zijn weggewerkt in het ontwerp van het gebouw.

Voorlinden is een crowdpleaser met behoud van exclusiviteit. Laagdrempeligheid vindt Swarts een verschrikkelijke term. Onder particuliere musea is toegankelijkheid ook geen vereiste. Je moet een beetje je best doen om er te komen. Als het te makkelijk en voor het grijpen ligt doet dat af aan de exclusiviteit van de collectie, de plaats en de ervaring. Dit alles is ook een filter voor ongenode gasten. Voorlinden is een exclusieve winkel voor zowel verbruikswaren als ervaringen.

Een museum is een interessante investering voor de superrijken. Niet alleen is een eigen museum een uitstekende bevestiging van de persoonlijke status. Een museum is ook een plek waar die status uitvoerig geëtaleerd kan worden. Dat delen met andere mensen voedt een op het oog ideële maatschappelijke behoefte. Dit kan onder de noemer ANBI (algemeen nut beogende instelling), wat belastingtechnisch voordelig is maar bovendien maatschappelijke betrokkenheid bewijst.

Concurrent in de chemie voor Van Caldenborgh (43 op Quote500) is Hans Melchers (3 op Quote500). Hij heeft maar liefst twee musea (MORE in Gorssel en Kasteel Ruurlo). Dirk Scheringa—inmiddels Quote500 af maar nog steeds miljonair—had een collectie magisch realisme die na zijn faillissement door Melchers is gekocht. Supermarktmiljonair Jan van den Broek heeft in Lisse, in alle stilte, ook een “museum in het groen” laten bouwen: het LAM, Lisser Art Museum. Het opent nog in 2018.

Alles aan Voorlinden is de moeite waard. Het gebouw is volledig nieuw en specifiek voor dit doel ontworpen. De oude woning van de familie Loudon is ingericht als restaurant en vormt een interessant contrast met de architectuur van het museum. Beide gebouwen liggen in een groen lustoord, ontworpen door Piet Oudolf. Kort gezegd: alles is kunst. Alles is mooi.

Moet kunst voor iedereen beschikbaar zijn? Dit was een revolutionair streven in de 19e eeuw en opnieuw sinds 1968, maar het lijkt uit de tijd. Voorlinden werpt namelijk wat obstakels op.

1. Je kunt er amper met het openbaar vervoer komen.

2. De entréeprijs is € 15,-. (inmiddels € 17,50)

3. Het museum wil zijn eigen koers varen en is dus niet aangesloten bij de museumvereniging.

In de museumwinkel zijn bij elke tentoonstelling boeken te koop. Ook worden er de gebruikelijke prulletjes verkocht. Voorlinden distribueert zo ge- en verbruiksgoederen, wat de basis is voor een gezonde handelsonderneming.

1. Vind twee werken in het museum en vergelijk deze met elkaar. Dit kan alles zijn.

2. Neem een foto van iets dat je verbeelding prikkelt en/of bedenk hier een vraag bij. Ook dit kan alles zijn.

De volgende termen kunnen hulp bieden bij het begrijpen en beleven van de huidige tentoonstelling Stage of Being. De nummers corresponderen met de zaalnummers.

1. Eenheid en focus

Waar komen we vandaan? Hoe verhouden we ons tot het systeem waarin we bestaan?

2. Richting en breuk

Hoe verhouden we ons tot ons verleden? Hoe rekenen we af en zetten we voort?

3. Complexiteit en diversiteit

Waar bestaan we uit en waar bestaan we in?

4. Zakelijkheid en realisme

Hoe ziet de werkelijkheid waarin we leven eruit en hoe geven we die vorm?

5. Vrije associatie en geest

Welke mechanismen drijven ons in onze uitdrukkingsdrang?

6. Appropriatie en adaptatie

Hoe maken we ons de werkelijkheid eigen? Wat doen we met wat ons gegeven is?

7. Verval en hoop

Waar leidt het allemaal toe? Wat voor betekenis bestaat voorbij het hier en nu?